کلمه شیر آب از کجا آمده؟ تا به حال به قرابت معنایی "شیر آب" و "شیر جنگل" توجه کرده اید؟

 

خاستگاه واژه شیر آب

درباره واژه “شیر آب” و شیرآلات که امروزه بسیار در زبان فارسی کاربرد دارد، برخی اعتقاد دارند«شیر آب» به این علت شیر گفته می شود که در زمانهای قدیم، بر سر لوله آب برخی چشمه ها، مجسمه‌ی کوچکی از سر شیر بوده است. بعدها به جای «شیر آب»، در محاورات روزمره کلمه «شیر» را به تنهایی استفاده می کنیم.

البته استفاده از کله شیر به عنوان خروجی آب، بیشتر در کشورهای اروپایی کاربرد داشته است و بیشتر مردم ایران از آب انبارها، چشمه های رو باز بهره می برده اند.

در این زمینه داستانی هم به صورت شفاهی نقل شده که صحت آن مشخص نیست و با این حال شنیدنش خالی از لطفا هم نیست.

داستان اول، تهران، سر شیر و شیرآب!

در شهر تهران تنها سه قنات وجود داشت که هرکدام متعلق به سه ارباب تهرانی بود. یکی از این قنات‌ها که به سرچشمه معروف بوده است، متعلق به اربابی بود که بچه‌دار نمی‌شد. این فرد نذر کرد، اگر صاحب فرزندی شود، برای تهرانی‌ها آب لوله‌کشی فراهم کند. پس از مدتی صاحب فرزند شد و برای ادای نذرش مهندسینی از اتریش برای لوله کشی آب استخدام کرد.

 در برخی کشورها مجسمه سر حیوان بگونه ای مقدس شمرده  می شود، در اتریش، بر سر خروجی آب، سردیسی از شیر نصب کرده بودند، پس بر سر چشمه آبی که برای مردم فراهم کرده‌ بود، سر شیری قرار دادند و مردم هر وقت برای برداشتن آب به آنجا می‌رفتند، می‌گفتند: رفتیم از سر شیر آب بیاوردیم!

داستان دوم، آبشار، چشمه و شیرآب

پس از اینکه انسان دریافت که پر کردن ظرف و مَشک آب از آبشارها آسانتر از چشمه است، به فکر ساختن آبشار از چشمه ها افتاد و با تغییر مسیر آب آنرا به جایی برد تا بتواند از ارتفاعی فرو بریزد سپس برای جلوگیری از فرسایش سنگی را سوراخ کرد و در محل ریزش آب قرار داد بعد افراد با ذوق این سنگ را به شکل مجسمه ی شیری تراشیدند که آب از دهان آن فرو میریخت . از این ایده در بسیاری جاها استفاده شد آنقدر که مردم به خاطر شکل آن نام شیر بر روی این آبریز گذاشتند . این شیر ابتدا قطع کن نداشت و آب مدام از آن میریخت ولی بعدها تکامل یافت و در اشکال و اندازه های مختلف و کاربردهای گوناگون و ویژگی های متناسب با نیاز ساخته شد اما همچنان نام شیر برای انواع آن حفظ شد.

پی نوشت: وجه تشابه هر دو نقل، با وجود تفاوتهایی که دارند، این است که در قدیم مردم آب را واقعا از «سر شیر» می‌آوردند.